Trục các đăng ô tô là bộ phận truyền lực từ hộp số đến bánh xe, giữ vai trò quan trọng trong hệ thống truyền động. Tuy vậy, do nằm dưới gầm xe nên thường bị bỏ qua khi bảo dưỡng. Nếu hỏng, xe có thể rung lắc, phát tiếng kêu lạ hoặc mất truyền động. Bài viết này của Trolyoto sẽ giúp bạn hiểu rõ trục các đăng là gì, cách hoạt động và cách nhận biết sớm dấu hiệu hư hỏng để xử lý kịp thời, đảm bảo an toàn khi lái xe.

1. Trục các đăng ô tô là gì? Có thực sự quan trọng không?

Trục các đăng ô tô (hay còn gọi là trục truyền động, trục láp) là bộ phận nằm trong hệ thống truyền lực, có nhiệm vụ truyền mô-men xoắn từ hộp số đến cầu xe - giúp bánh xe quay và đẩy xe di chuyển. Bộ phận này đặc biệt quan trọng trên các dòng xe dẫn động cầu sau (RWD) hoặc dẫn động 4 bánh (4WD, AWD).

Trục các đăng thường được lắp dọc theo thân xe, nằm dưới gầm, nối từ hộp số (hoặc hộp phân phối trên xe 4WD) đến vi sai ở cầu sau. Với xe dẫn động cầu trước, trục các đăng có cấu tạo khác nhưng vẫn đảm nhiệm vai trò truyền lực. Nếu nhìn từ dưới gầm xe, bạn sẽ thấy trục các đăng là một ống thép dài, có khớp nối ở hai đầu để linh hoạt theo chuyển động của xe khi lên xuống dốc, cua hoặc rung lắc. Dưới đây là sơ đồ vị trí trục các đăng trong hệ thống truyền lực:

[Động cơ] → [Hộp số] → [Trục các đăng] → [Vi sai] → [Cầu sau] → [Bánh xe]

Động cơ: Sinh công để xe vận hành.
Hộp số: Điều chỉnh tốc độ và lực kéo.
Trục các đăng: Nối hộp số với vi sai, truyền lực xoắn dọc theo thân xe.
Vi sai: Phân phối lực đến các bánh xe, giúp xe vào cua mượt.
Cầu sau: Bộ phận chịu lực và dẫn động bánh sau.
Bánh xe: Nhận lực truyền và tiếp xúc trực tiếp với mặt đường.

Trục các đăng ô tô là bộ phận nằm trong hệ thống truyền lực

2. Cấu tạo trục các đăng gồm những gì?

Về cơ bản, trục các đăng được cấu tạo từ ba thành phần chính: trục, khớp nối (mềm hoặc cứng) và ống trượt.

Bộ phận	Tên gọi	Chức năng chính
Trục	Trục truyền (shaft)	Truyền mô-men xoắn từ hộp số đến cầu xe, chịu lực xoắn lớn
Khớp nối	Khớp chữ U (U-joint) - Khớp mềm	Cho phép trục quay khi lệch góc giữa hộp số và cầu xe
	Khớp đồng tốc (CV joint) - Khớp mềm	Giúp truyền lực mượt mà ở mọi góc độ (ít dùng cho xe cầu sau)
	Khớp trượt (Slip yoke) - Khớp cứng	Cho phép co giãn nhẹ khi khoảng cách hộp số 0 cầu thay đổi
Ống trượt	Ống rãnh (spline tube)	Hỗ trợ trục trượt ra – vào linh hoạt, giảm lực nén và ngăn cong trục

Cấu tạo trục các đăng

3. Phân loại trục các đăng ô tô

Trục các đăng ô tô có thể được phân loại theo 3 cách: cấu tạo, kiểu khớp nối và số lượng trục truyền, cụ thể:

Tiêu chí phân loại	Loại trục	Đặc điểm chính
Theo cấu tạo trục	Trục đặc	Là dạng ống kim loại đặc, chắc chắn, chịu tải cao.
Theo cấu tạo trục	Trục rỗng	Là ống rỗng bên trong, nhẹ hơn, giúp giảm trọng lượng xe.
Theo kiểu khớp nối	Khớp đồng tốc	Các bộ phận quay cùng tốc độ, truyền lực êm, ít rung lắc.
Theo kiểu khớp nối	Khớp khác tốc	Các đầu trục có thể quay ở tốc độ khác nhau, phù hợp với xe tải, xe địa hình.
Theo số lượng trục truyền	Loại đơn	Gồm một đoạn trục duy nhất, thường dùng trên xe ngắn hoặc cầu trước.
Theo số lượng trục truyền	Loại kép (2 đoạn)	Gồm hai đoạn trục nối nhau qua gối đỡ, dùng cho xe dài như SUV, bán tải, xe tải.

4. Nguyên lý hoạt động của trục các đăng khi xe chạy trên đường xấu?

Khi ô tô di chuyển trên địa hình gồ ghề, nhiều ổ gà hoặc đường đất đá, hệ thống treo và cầu xe sẽ liên tục dao động. Trong tình huống đó, trục các đăng không chỉ đơn thuần truyền lực, mà còn phải thích nghi linh hoạt để đảm bảo hệ truyền động luôn hoạt động ổn định.

Nguyên lý hoạt động của trục các đăng khi xe chạy trên đường xấu

4.1. Truyền lực xoắn từ hộp số đến cầu xe

Trục các đăng có nhiệm vụ truyền mô-men xoắn từ hộp số đến vi sai, rồi đến bánh xe. Trên địa hình phức tạp, lực truyền phải duy trì đều đặn để xe không bị giật, trượt hoặc mất kiểm soát.

4.2. Thích ứng với thay đổi góc độ

Khi xe nhún lên hoặc xuống, góc giữa hộp số và cầu xe liên tục thay đổi. Để thích ứng với điều này, trục các đăng được thiết kế với khớp chữ U hoặc khớp đồng tốc, giúp trục xoay linh hoạt theo nhiều góc độ mà vẫn truyền lực ổn định. Nhờ đó, dù hệ thống treo hoạt động liên tục, xe vẫn vận hành êm ái, không bị giật hay mất truyền động.

4.3. Co giãn theo chuyển động trục

Trên địa hình gồ ghề, khoảng cách giữa hộp số và vi sai thay đổi nhẹ do chuyển động của hệ thống treo. Để thích ứng, trục các đăng được tích hợp khớp trượt hoặc trục lồng, cho phép co giãn linh hoạt theo chiều dọc.

4.4. Tác động nếu trục các đăng gặp trục trặc

Trục các đăng gặp trục trặc như mòn, cong hoặc lỏng khớp có thể gây nhiều vấn đề nghiêm trọng. Xe sẽ rung mạnh, phát ra tiếng kêu lạ dưới gầm, đặc biệt khi tăng tốc. Nếu khớp nối bị mài mòn nặng, lực truyền không ổn định có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hộp số và cầu xe. Trường hợp nặng hơn, trục có thể gãy hoặc văng ra ngoài, gây mất kiểm soát và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn nghiêm trọng cho người lái.

Trục các đăng gặp trục trặc gây nhiều vấn đề nghiêm trọng (Nguồn: Sưu tầm)

5. 5 dấu hiệu điển hình người dùng có thể nhận biết trục các đăng đang hỏng

Trục các đăng hư hỏng không chỉ gây cảm giác khó chịu khi lái xe mà còn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hộp số và cầu xe nếu không được phát hiện kịp thời. Dưới đây là 5 dấu hiệu phổ biến giúp bạn dễ dàng nhận biết khi trục các đăng gặp trục trặc:

Xe rung bất thường khi đạp ga hoặc chạy tốc độ cao
Tiếng “cạch” hoặc “cộc” phát ra khi vào số D hoặc R
Xe bị giật mạnh khi bắt đầu lăn bánh hoặc khi chuyển số
Xuất hiện tiếng hú nhẹ hoặc tiếng “bụp bụp” lặp lại dưới gầm xe
Xe có cảm giác “lắc nhẹ” hoặc chạy không đều khi đi thẳng

6. Hướng dẫn xử lý trục các đăng hỏng

Trục các đăng là bộ phận truyền động quan trọng nhưng có cấu tạo khá phức tạp, liên quan trực tiếp đến hộp số - cầu xe - trục truyền động. Vì vậy, việc sửa chữa, thay thế hoặc can thiệp sâu không nên tự thực hiện tại nhà, đặc biệt với người không có kinh nghiệm hoặc dụng cụ chuyên dụng.

Tuy nhiên, bạn vẫn có thể thực hiện một số bước kiểm tra ban đầu tại nhà để khoanh vùng nguyên nhân, xem có phải vấn đề đến từ trục các đăng hay không.

6.1. Kiểm tra triệu chứng và quan sát bên ngoài

Nghe tiếng động lạ: Khởi động xe và chuyển giữa số D - R. Nếu nghe tiếng “cộc” hoặc “cạch” dưới gầm, đó có thể là dấu hiệu khớp các đăng bị rơ.
Kiểm tra độ rơ: Dùng tay lắc nhẹ trục truyền giữa khi xe tắt máy, vào số P (hoặc N đối với số sàn). Nếu thấy trục lắc nhiều, có thể khớp nối bị mòn.
Quan sát cao su đỡ trục: Nếu phần gối đỡ cao su (center bearing) bị rách, nứt hoặc lỏng lẻo, đó là dấu hiệu hư hỏng phổ biến gây rung xe.
Kiểm tra trục có cong, gỉ sét hay biến dạng không (có thể cần nâng gầm để quan sát rõ hơn).

6.2. Vệ sinh và tra mỡ (nếu có)

Chỉ áp dụng nếu xe bạn có đầu bơm mỡ tại các khớp chữ U (U-joint). Một số dòng xe bán tải, SUV hoặc xe tải nhỏ có trang bị đầu bơm mỡ tại các khớp các đăng:

Vệ sinh bên ngoài khớp các đăng bằng khăn sạch để loại bỏ bụi bẩn, dầu mỡ cũ.
Dùng súng bơm mỡ chuyên dụng để tra mỡ mới vào đúng vị trí đầu bơm.

Nếu bạn phát hiện một hoặc nhiều dấu hiệu như: xe rung mạnh, tiếng kêu lạ, trục bị rơ nhiều, trục gãy cao su hoặc nghe tiếng “bụp bụp” dưới gầm khi chạy... thì cần đưa xe đến garage uy tín càng sớm càng tốt để được kiểm tra kỹ lưỡng bằng thiết bị chuyên dụng.

Bạn có thể liên hệ Trợ lý kỹ thuật của Trolyoto.com để được hỗ trợ từ xa, xác định nguyên nhân ban đầu và đặt lịch sửa chữa nhanh chóng, đúng bệnh.

Liên hệ Trợ lý kỹ thuật của Trolyoto.com để được hỗ trợ từ xa

Câu hỏi thường gặp

1. Xe nào không dùng trục các đăng?

Các dòng xe sử dụng dẫn động cầu trước (FWD) thường không có trục các đăng. Thay vào đó, lực được truyền từ hộp số đến bánh xe thông qua trục láp (CV axle).

2. Trục các đăng với trục láp khác gì?

Trục các đăng thường dùng trên xe cầu sau hoặc 2 cầu, nối từ hộp số đến vi sai cầu sau, có chiều dài lớn và thường kèm khớp chữ U hoặc ống trượt. Trong khi đó, trục láp (CV axle) xuất hiện ở xe cầu trước hoặc AWD, nối từ vi sai ra bánh xe, ngắn hơn và có khớp đồng tốc hai đầu giúp truyền lực ổn định khi đánh lái.

3. Nên thay mới hay sửa chữa trục các đăng?

Nếu chỉ bị mòn khớp chữ U, rơ bạc đạn hoặc hỏng cao su đỡ, bạn có thể sửa chữa, thay từng chi tiết. Nếu trục bị cong, biến dạng hoặc mài mòn nặng, nên thay mới toàn bộ để đảm bảo an toàn và cân bằng khi vận hành.

4. Chi phí sửa chữa trục các đăng?

Chi phí tùy thuộc vào dòng xe, mức độ hỏng và loại phụ tùng:

Hạng mục sửa chữa/thay thế	Giá tham khảo (VNĐ)
Thay khớp chữ U / bạc đạn	300.000 - 800.000 / cái
Thay cao su đỡ trục (center bearing)	500.000 - 1.200.000
Sửa trục cong, cân lại trục	700.000 - 1.500.000
Thay mới trục các đăng (cả bộ)	2.500.000 - 5.000.000+

Lưu ý: Mức giá trên được cập nhật đến 06/2025 và chỉ mang tính chất tham khảo. Nên kiểm tra xe cụ thể để có báo giá chính xác hơn.

Trục các đăng là bộ phận truyền lực quan trọng từ hộp số đến cầu xe, giúp xe vận hành ổn định và linh hoạt, nhất là trên địa hình xấu. Nếu hư hỏng, trục các đăng có thể gây rung, tiếng ồn và mất truyền động. Do đó, cần kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ để đảm bảo an toàn và hiệu suất vận hành cho xe.