Khi đang lái xe, nếu thấy kim nhiệt độ tăng cao bất thường, kèm theo mùi khét, rất có thể quạt két nước ô tô đã ngừng hoạt động. Đây là tình huống nguy hiểm có thể khiến động cơ quá nhiệt, hỏng hóc nặng. Vậy quạt két nước ô tô là gì và xử lý ra sao khi quạt không chạy? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ vai trò của quạt két nước và hướng dẫn cách kiểm tra, khắc phục kịp thời để tránh rủi ro cho xe.

1. Quạt két nước ô tô là gì?

Quạt két nước ô tô là một bộ phận thuộc hệ thống làm mát, có nhiệm vụ thổi gió qua các lá tản nhiệt của két nước (radiator) để giảm nhiệt độ dung dịch làm mát trước khi tuần hoàn trở lại động cơ. Nhờ khả năng làm mát hiệu quả, quạt két nước giúp động cơ duy trì nhiệt độ ổn định trong suốt quá trình vận hành. Điều này không chỉ ngăn chặn nguy cơ quá nhiệt - nguyên nhân gây hư hỏng piston, gioăng nắp máy hoặc nứt lốc máy mà còn góp phần nâng cao hiệu suất vận hành và kéo dài tuổi thọ động cơ.

Để đảm bảo động cơ luôn hoạt động trong mức nhiệt tối ưu, quạt két nước vận hành dựa trên tín hiệu từ cảm biến nhiệt độ. Khi nhiệt độ nước làm mát vượt ngưỡng cài đặt, cảm biến sẽ gửi tín hiệu đến hộp điều khiển trung tâm (ECU), từ đó kích hoạt quạt hoạt động. Lúc này, quạt hút gió từ môi trường bên ngoài và thổi qua két nước để làm mát dung dịch bên trong. Khi nhiệt độ đã hạ về mức an toàn, ECU sẽ ngắt tín hiệu để quạt ngừng chạy.

Quạt két nước ô tô là bộ phận thuộc hệ thống làm mát

2. Tình trạng quạt két nước không chạy

Khi quạt két nước không hoạt động, xe có thể nhanh chóng rơi vào tình trạng quá nhiệt, ảnh hưởng nghiêm trọng đến động cơ nếu không xử lý kịp thời. Dưới đây là cách nhận biết, nguyên nhân và hướng xử lý khi gặp sự cố này.

2.1 Dấu hiệu nhận biết

Một số dấu hiệu phổ biến cho thấy quạt két nước không chạy gồm:

Kim nhiệt độ trên bảng taplo tăng bất thường.
Có mùi khét từ khoang động cơ.
Động cơ ồn hơn, xe ì và mất công suất.

Ngoài các biểu hiện trên, bạn có thể tự kiểm tra nhanh bằng các cách sau:

Lắng nghe xem có tiếng quạt quay hay không khi xe nóng.
Dùng đồng hồ đo điện để kiểm tra nguồn cấp cho quạt.
Cách thử tạm: dùng dây điện nối trực tiếp cực dương âm của ắc quy vào quạt két nước. Nếu quạt không chạy, có thể do hỏng mô tơ hoặc kẹt cơ khí.

Tình trạng quạt két nước không chạy

2.2. Nguyên nhân và hướng xử lý

Khi quạt két nước ô tô không hoạt động, nguyên nhân có thể đến từ nhiều bộ phận khác nhau trong hệ thống làm mát. Nhìn chung, khi quạt két nước ô tô bị hỏng, bạn không nên tự sửa tại nhà mà nên mang đến gara gần nhất để được sửa chữa.

>>> Bạn có thể sử dụng tính năng “Tìm gara gần bạn” trên Trolyoto để được hỗ trợ nhanh chóng và an toàn.

2.2.1. Trường hợp 1: Hỏng cảm biến nhiệt, mô tơ yếu, kẹt trục

Một trong những lý do phổ biến khiến quạt két nước ô tô không chạy là do các bộ phận cơ bản như cảm biến nhiệt, mô tơ hoặc trục quạt gặp sự cố.

Nếu cảm biến nhiệt bị hỏng, ECU sẽ không nhận được tín hiệu nhiệt độ nước làm mát, dẫn đến việc không kích hoạt quạt khi cần. Trong trường hợp này, bạn nên sử dụng máy chẩn đoán để kiểm tra cảm biến hoặc thay thế cảm biến mới nếu nghi ngờ hư hỏng.
Khi mô tơ quạt bị yếu hoặc cháy, quạt sẽ quay yếu hoặc không quay dù có tín hiệu điều khiển. Hãy dùng đồng hồ đo điện để kiểm tra dòng điện và hoạt động của mô tơ; nếu mô tơ không hoạt động, cần thay mô tơ mới.
Trục quạt bị kẹt do bụi bẩn, dị vật hoặc gỉ sét cũng là nguyên nhân phổ biến khiến quạt không quay. Khi đó, cần tháo quạt để vệ sinh, bôi trơn trục và ổ bi hoặc thay quạt mới nếu phát hiện cánh bị gãy hoặc phát ra tiếng kêu bất thường khi quay.

2..2.2. Trường hợp 2: Lỗi điều khiển ECU hoặc dây dẫn

Quạt két nước có thể không chạy do ECU bị lỗi (không xử lý tín hiệu từ cảm biến nhiệt) hoặc dây dẫn, giắc cắm bị đứt, lỏng, oxy hóa, làm gián đoạn mạch điều khiển. Để khắc phục bạn có thể thử các cách sau:

Trước tiên, kiểm tra dây dẫn và giắc cắm từ cảm biến đến ECU và quạt. Nếu phát hiện đứt, tuột hoặc rỉ sét, hãy vệ sinh, nối lại hoặc thay mới.
Với lỗi ECU, dùng máy chẩn đoán để kiểm tra mã lỗi, có thể reset, cập nhật phần mềm hoặc thay ECU nếu cần.

3. 6 lưu ý giúp tăng tuổi thọ của quạt két nước ô tô

Không ít trường hợp quạt két nước hỏng sớm do chủ xe bỏ qua những thao tác bảo dưỡng cơ bản. Dưới đây là các lưu ý quan trọng giúp kéo dài tuổi thọ cho bộ phận này.

Kiểm tra định kỳ: Kiểm tra hoạt động của quạt, dây dẫn và giắc cắm tối thiểu mỗi 6 tháng một lần hoặc sau mỗi 10.000 - 15.000 km sử dụng xe.
Vệ sinh quạt và két nước: Làm sạch bụi bẩn, dị vật bám vào lưới tản nhiệt và cánh quạt để đảm bảo lưu thông gió hiệu quả.
Không chạy xe quá tải, quá nhiệt: Hạn chế di chuyển liên tục trong điều kiện nắng nóng hoặc tải nặng, vì điều này khiến quạt phải làm việc quá sức.
Thay nước làm mát đúng định kỳ: Nước cũ, bẩn có thể làm giảm hiệu quả làm mát, tăng áp lực cho quạt.
Bôi trơn trục quạt khi cần thiết: Nếu xe dùng quạt cơ, nên kiểm tra và bôi trơn để tránh kẹt trục.
Sửa chữa kịp thời khi có dấu hiệu bất thường: Nếu nghe tiếng ồn lạ, quạt chạy yếu hoặc không chạy, cần xử lý ngay để tránh hư hỏng lan rộng.

Các lưu ý giúp tăng tuổi thọ của quạt két nước ô tô

4. Câu hỏi thường gặp

Chi phí sửa chữa quạt két nước là bao nhiêu? Tùy vào dòng xe và mức độ hư hỏng, chi phí sửa chữa dao động từ 300.000đ đến 1.500.000đ. Nếu phải thay quạt mới, chi phí có thể cao hơn, đặc biệt với xe sử dụng quạt điện điều khiển bằng ECU.
Quạt két nước là quạt điều hoà cabin có giống nhau không? Không giống nhau. Quạt két nước làm nhiệm vụ làm mát động cơ, trong khi quạt điều hòa cabin chỉ làm mát không khí trong xe phục vụ người ngồi.
Có nên tiếp tục lái xe khi quạt két nước không quay? Việc tiếp tục di chuyển có thể khiến động cơ quá nhiệt, gây hư hỏng nặng như cháy piston, cong tay biên, nứt lốc máy.
Có nên ngắt tạm quạt khi chưa được sửa chữa không? Điều này là không khuyến khích. Nếu hệ thống tự động tắt quạt do lỗi, cần sửa chữa sớm thay vì cố tình can thiệp bằng tay, dễ gây hư hỏng lan rộng.
Quạt quay nhưng nhiệt vẫn cao là sao? Có thể do két nước bị tắc, nước làm mát kém chất lượng, rò rỉ hệ thống hoặc cảm biến sai. Cần kiểm tra toàn bộ hệ thống làm mát, không chỉ riêng quạt.

Khi quạt két nước ô tô gặp sự cố, việc tự kiểm tra tại nhà chỉ mang tính tạm thời và không thể thay thế cho quá trình chẩn đoán chuyên sâu. Bởi lẽ, các lỗi liên quan đến cảm biến, mô tơ, ECU hay hệ thống dây dẫn đều cần thiết bị chuyên dụng và kỹ thuật viên có kinh nghiệm để "bắt đúng bệnh" và xử lý triệt để. Do đó, nếu không chắc chắn về nguyên nhân hoặc không thể khắc phục tại chỗ, bạn nên đưa xe đến gara uy tín để được kiểm tra toàn diện và sửa chữa kịp thời. Ngoài ra, bạn có thể sử dụng ứng dụng Trolyoto để tìm nhanh gara gần nhất hoặc gọi cứu hộ khi cần thiết, đảm bảo an toàn cho xe và động cơ.